Samenlevingsovereenkomst

Samenwonen heeft minder verstrekkende gevolgen dan trouwen. Terwijl het sluiten van een huwelijk direct juridische gevolgen heeft, is samenwonen niet aan specifieke juridische regels gebonden. Er onstaan niet direct rechten en verplichtingen tegenover de partner en/of derden. Toch kan het nuttig zijn bepaalde rechten en verplichtingen op papier te zetten. Dit doet u bij de notaris, door middel van een samenlevingsovereenkomst.

Samenlevingsovereenkomst: wat is het precies?
Een samenlevingsovereenkomst (of samenlevingscontract), is een overeenkomst tussen personen die met elkaar gaan samenwonen. In de samenlevingsovereenkomst worden afspraken vastgelegd over:

de eigendom van de inboedel van de samenwoners
de (gezamenlijke) eigendom van giro- en bankrekeningen - de verplichting tot bij te dragen in het levensonderhoud van de partner
gezamenlijke inkomens
de huishoudkosten
het moment waarop het samenwonen als beëindigd beschouwd zal worden

Ook kunt u in de samenlevingsovereenkomst bijvoorbeeld regelen dat de bijdrage in bepaalde kosten naar evenredigheid van de netto inkomens van de samenwoners wordt vastgesteld. Denk hierbij aan:

de kosten van het opvoeden van kinderen (kinderopvang)
de huurkosten
de maandlasten van de hypotheek
de onroerende zaakbelasting
de huishoudkosten
pensioenen

Van wie is wat?
Er kan een staat van aanbrengsten worden gehecht aan de samenlevingsovereenkomst. Dit is een lijst waarop de samenwoners aangeven welke spullen zij inbrengen op het moment dat de samenlevingsovereenkomst wordt getekend.

Het partnerpensioen
Nog een reden om een samenlevingsovereenkomst op te maken, heeft te maken met het partnerpensioen. Om in aanmerking te komen voor een partnerpensioen, heeft u namelijk in bijna alle gevallen een (notariële) samenlevingsovereenkomst nodig.

Successiebelasting
Ook met betrekking tot de successiebelasting is het verstandig om een samenlevingsovereenkomst op te maken. Als u een notariële samenlevingsovereenkomst laat opmaken, valt u als samenwoners (op hetzelfde adres) na 6 maanden onder het lage tarief en de hoge vrijstelling die normaal gesproken alleen geldt voor echtgenoten. U doet dan aangifte voor de inkomstenbelasting als fiscale partners.

Een testament?
Veel samenwoners die een samenlevingsoveereenkomst tekenen, laten gelijk een testament opmaken. De samenlevingsovereenkomst zelf is immers geen testament. Als een van de samenwoners overlijdt, dan is de andere samenwoner niet automatisch erfgenaam. Volgens de regels van het erfrecht is de familie van de overledene erfgenaam. U doet er daarom verstandig aan tegelijkertijd een testament te laten opmaken. Ook dit regelt u bij de notaris.

Een verblijvingsbeding?
Door een verblijvingsbeding in de samenlevingsovereenkomst op te nemen, kunt u de consequenties van het beëindigen van het samenwonen regelen. Een verblijvingsbeding zorgt er namelijk voor dat indien één van de twee samenwoners overlijdt, de langstlevende samenwoner de gehele eigendom verkrijgt over de voorheen gemeenschappelijke zaken. Een verblijvingsbeding biedt geen uitweg voor de niet-gemeenschappelijke zaken. Privé-zaken kunnen dus alleen worden nagelaten door middel van het opstellen van een testament.

Conclusie
Het is niet verplicht een notariële samenlevingsovereenkomst te laten opmaken, maar zoals u na het lezen van bovenstaande tekst zult begrijpen, is het wel van groot belang voor de rechtszekerheid en eventuele bewijslevering. Omdat een notariële akte door beide samenwoners, voor een notaris wordt getekend zal de bewijslast van een notariële samenlevingsovereenkomst zwaar wegen. Doen dus!